Najczęstsze przyczyny amputacji kończyn dolnych

Amputacja to skomplikowana operacja wykonywana wtedy, gdy przywrócenie funkcji uszkodzonym tkankom przy pomocy tradycyjnych metod leczenia nie jest możliwe. Najczęściej jest skutkiem nieszczęśliwego wypadku, bądź następstwem postępujących chorób przewlekłych. Pomimo, iż jest to najbardziej radykalny sposób leczenia, uwalnia od bólu oraz pozwala odzyskać możliwie największą sprawność.

Wskazania do amputacji

Przyczyny amputacji można podzielić na bezwzględne i względne. Te pierwsze obejmują głównie urazy, zmiażdżenia, infekcje kończyn oraz rozległe oparzenia lub odmrożenia III stopnia. Operacja jest wówczas najczęściej wynikiem nieszczęśliwego wypadku, której przeprowadzenie jest konieczne w celu ratowania życia pacjenta. Inne bezwzględne przyczyny amputacji to martwica tkanek wywołana chorobami naczyniowymi, takimi jak miażdżyca, czy choroba Burgera bądź metabolicznymi, jak cukrzyca.

Częstą przyczyną amputacji jest Zespół Stopy Cukrzycowej, występujący przede wszystkim u osób powyżej 65. roku życia. To powikłanie cukrzycy wywołane głównie niedokrwieniem oraz neuropatią. Niedokrwienie i niedostateczne utlenienie tkanek występuje, gdy we krwi utrzymuje się zbyt wysoki poziom glukozy. Neuropatia natomiast polega na uszkodzeniu czuciowych włókien nerwowych. W efekcie chory cierpi na zanik odczuwania bólu oraz temperatury. Jest to bardzo niebezpieczne i może prowadzić do nieświadomych, groźnych urazów, takich jak skaleczenia, czy poparzenia. Schorzenie nierzadko prowadzi do martwicy stóp, a w konsekwencji – amputacji kończyny.

Wskazania względne natomiast to takie, których celem jest poprawa egzystencji chorego. Na przykład w przypadku niektórych wad wrodzonych, niegojących się ran powodujących rozległy ból, czy znacznych zniekształceń kończyny.

Warto zaznaczyć, że kwalifikację do leczenia operacyjnego podejmuje zespół chirurgiczny na podstawie objawów, badania fizykalnego oraz wyników badań laboratoryjnych i obrazowych.
O tym, na jakim poziomie zostanie przeprowadzona amputacja decyduje przede wszystkim przyczyna, która kwalifikuje do operacji. Pod uwagę bierze się także sprawność i wiek pacjenta.

Co dalej?

Po amputacji w głowie pacjenta często pojawia się pytanie : Co będzie dalej?

Zaraz po operacji ogólny stan zdrowia pacjenta i proces gojenia rany pooperacyjnej stoją na pierwszym miejscu. Jeśli stan zdrowia pacjenta będzie stabilny i nie będzie ku temu żadnych przeciwwskazań można rozpocząć pierwsze działania mające na celu powrót do mobilności. Rozpoczynając proces zaopatrzenia w protezę kończyny warto skupić się na działaniach dążących do tego, aby:

• kikut był odporny na obciążenia
• ból kikuta ustąpił całkowicie lub został zminimalizowany
• obrzęk na kikucie został zredukowany i jego obwody były ustabilizowane
• zachowana została pełna ruchomość kikuta

Czas, w którym można rozpocząć proces zaopatrzenia w protezę kończyny w dużej mierze zależy od przygotowania oraz indywidualnych predyspozycji pacjenta. Aktywny wkład i odpowiednie przygotowanie napewno będą miały swoje odzwierciedlenie w przyszłości – pozwoli to na szybszy powrót do mobilności. Początkowo będzie to wymagać cierpliwości oraz wytrzymałości, jednak faktem jest, że im lepiej pacjent przyłoży się do całego procesu rehabilitacji, tym łatwiej będzie mógł wrócić do codzienności i aktywnego życia z protezą.

Pobyt pacjenta w szpitalu po amputacji kończyny w dużej mierze zależny jest od przyczyny amputacji i chorób lub urazów współistniejących. Warto porozmawiać z lekarzem prowadzącym, aby zadbać o ciągłość w leczeniu oraz możliwie szybkie rozpoczęcie rehabilitacji ruchowej. W czasie dalszego usprawniania warto mieć na uwadze przyczynę amputacji, aby nie dopuścić do powstania powikłań.

Amputacja kończyny często wiąże się z pojawieniem w głowie pacjenta wielu pytań: Kiedy otrzymam moją protezę? Do kogo mam się zgłosić? Jaka będzie moja proteza i czy proteza nogi może zastąpić w działaniu zdrową nogę?

Żadna proteza na świecie nigdy nie zastąpiłaby zdrowej kończyny dolnej, jednakże protezy kończyn dolnych powinny posiadać funkcje, które umożliwią pacjentowi powrót do możliwie najlepszej aktywności oraz niezależności. Użytkowanie protezy zapobiega negatywnym skutkom unieruchomienia: zaburzeniom postawy ciała, równowagi oraz zmniejszeniu siły i wydolności. Korzystanie z protezy chroni zachowaną kończynę przed przeciążeniami, które mogę mieć swoje negatywne skutki w przyszłości. Już w krótkim czasie po amputacji warto zasięgnąć informacji dotyczących procesu zaopatrzenia w protezę kończyny.